Dzisiaj będzie o wizualizacji danych o otyłości w Polsce. Ale ponieważ jest to prawdopodobnie początek ciekawego (mam nadzieję) eksperymentu, pozwólcie, że zacznę od szerszego wprowadzenia.
Zaczęło się od żony. Podsunęła mi artykuł z Polityki ,,Otyli za młodu” (na stronie www tytuł to ,,Młodzi XXL”). Poruszono w nim bardzo ciekawe zjawisko jakim jest otyłość u dzieci i młodzieży. Niestety (dla mnie) opisywano w bardzo specyficzny sposób. Tzn kilka szokujących statystyk, np. ,,w ciągu ostatnich 30 lat liczba dzieci z nadwagą w Warszawie wzrosła 10 razy” (to ile ona teraz wynosi?) połączonych z dramatycznymi wypowiedziami dzieci w wieku 11-12 lat, które z powodu nadwagi wylądowały w poradni pediatrycznej. I o ile pochylanie się nad historiami kilku wybranych dzieci z pewnością powoduje, że artykuł wzbudza wiele emocji, to moim zdaniem ten zabieg utrudnia zrozumienie jak właściwie wygląda ten problem, w jakim wieku pojawiają się problemy z nadwagą i jakiej części społeczeństwa to dotyka. Innymi słowy ten artykuł wygenerował ciekawość informacji, ale tej ciekawości u mnie nie zaspokoił.
Z drugiej strony miesiąc temu na seminarium ,,Infografika i prawo” Instytutu Prawa i Społeczeństwa INPRIS poznałem Magdę Małczyńską-Umeda (zgodnie z opisem na Jej blogu: dizajnerkę i konsultantkę w dziedzinie komunikacji wizualnej), która ma na koncie wiele ciekawych infografik. Rozmawiając ostatnio, przyszło nam do głowy, że ciekawym eksperymentem byłoby zderzenie podejścia infografika i statystyka do przedstawiania informacji/danych na jakimś wybranym problemie. Eksperyment wygląda na ciekawy i dlatego, że ciekawe co z tego wyjdzie i ciekawe jak do tego co wyjdzie się dojdzie. Do zespołu przydałby się jeszcze ,,researcher” (czy jest jakieś dobre polskie tłumaczenie?), który pozyska dobre dane, ale ponieważ takiej osoby tymczasowo brak więc będziemy bazować na danych dostępnych w Eurostacie.
Podsumowując, razem z Magdą postaramy się przedstawić jak wygląda problem otyłości, będziemy bazować na danych z Eurostatu i będziemy pokazywać kolejne kroki powstawania wizualizacji.
Pierwsza wersja będzie wersją statystyka, czyli moją. W Eurostacie można znaleźć dane o otyłości (określanej na podstawie BMI) dla lat 2002 i 2008, dla kilkunastu państw (niestety nie wszystkich), w podziale na grupy wiekowe, płeć i wykształcenie. Poszukiwanie historii zacznijmy więc od kilku prostych zestawień.
Dla danych o Polsce z roku 2008 zobaczmy jaki procent osób ma niedowagę (BMI <18.5), prawidłową wagę (BMI 18.5-25), nadwagę (BMI 25-30) i otyłość (BMI >30).
Powyżej 35 roku życia te statystyki wyglądają przerażająco, poniżej 1/3 mężczyzn ma prawidłową masę ciała.
Ok, drążmy dalej. Weźmy grupę wiekową 25-34 lata i zobaczmy jak niedowaga i nadwaga wygląda dla grup o różnym stopniu wykształcenia (a więc i prawdopodobnie dochodów).
Kobiety z wyższym wykształceniem mają najczęściej prawidłową wagę ciała spośród porównywanych grup. U mężczyzn trendu pomiędzy wykształceniem a BMI nie widać.
Zobaczmy jeszcze jak wyglądała struktura niedowagi/otyłości w roku 2008 i 6 lat wcześniej w roku 2002, przyjrzymy się grupie wiekowej 25-34 lata.
Najbardziej wyraźnie widać zmianę w strukturze otyłości u mężczyzn. Procent mężczyzn w wieku 25-34 o prawidłowej masie ciała zmienił się z 56% na 42% w ciągu 6 lat. Jeżeli taki trend się utrzyma to założenie o wydłużającej się średniej długości życia okaże się szybko nieprawdziwe.
A na koniec zupełnie inny eksperymentalny obrazek. Dla każdej z czterech grup (niedowaga/prawidłowa waga/nadwaga/otyłość) zobaczmy jak zmienił się przez 6 lat procent kobiet i procent mężczyzn ,,wpadających” w daną kategorię (wszystkie grupy wiekowe i wykształcenia).
Po przyjrzeniu się np. drugiemu panelowi można zobaczyć, że na Węgrzech procentowo przybyło i kobiet i mężczyzn o prawidłowej masie ciała (strzałka w prawo do góry) ale w większości z prezentowanych krajów, coraz mniej i mężczyzn i kobiet ma prawidłową masę ciała (strzałka w lewo dół). W przypadku Polski najbardziej widać to dla mężczyzn (strzałka w lewo o ponad 25%).
