Matematyka dla zdolnych czy dla pracowitych [+pytanie do PISA 2012]

Do tego wpisu pchnęła mnie ankieta z ostatniego wpisu na blogu Edwina Bendyka ,,Matematyka dla wszystkich i dla każdego”. Ankieta wygląda tak:

Jakiej odpowiedzi udzielilibyście?

Mój problem z tą ankietą jest taki, że nie ma tu jednej, zresztą moim zdaniem najlepszej, odpowiedzi.
Ale od początku.

Carol Dweck, pani profesor ze Stanfordu, uczy nauczycieli jak uczyć matematyki. Popularyzuje teorie dwóch sposobów myślenia, obrazowo określanych 'fixed mindset’ i 'growth mindset’.

Sposób myślenia 'fixed mindset’ charakteryzuje się tym, że przyjmujemy, że jedni są matematycznie uzdolnieni a inni nie, to uzdolnienie to cecha ,,wrodzona”. Dlatego jedni szybciej się uczą matematyki a inni nie. Jeżeli nie jesteś uzdolniony to klops, lepiej znajdź sobie coś innego do robienia.

Sposób myślenia 'growth mindset’ przyjmuje, że wszystkiego można się nauczyć, choć czasem wymaga to wiele czasu. Jeżeli jakiegoś problemu nie potrafimy rozwiązać to znaczy, że musimy dłużej próbować. Zgodnie z tą filozofią, za problemy nie obwiniamy braku talentu ani nauczyciela, tylko stwierdzamy, że musimy dalej ćwiczyć.
Powodzenie w uczeniu się matematyki zależy od ilości pracy włożonej w uczenie się matematyki.
Tej odpowiedzi nie znalazłem w powyższej ankiecie.

A co na to PISA 2012?

Trzy z pytań w kwestionariuszu dotyczyły reakcji na następującą, wyobrażoną sytuację ’W ostatnich kartkówkach z matematyki idzie Ci gorzej niż zwykle. Jakie myśli prawdopodobnie Ci towarzyszą w takich sytuacjach’
Następnie należało określić, na ile prawdopodobne są następujące wnioski: Nie jestem dobry w matematyce (I’m not very good at solving mathematics problems), To wina nauczyciela (My teacher did not explain the concepts well this week), Egzamin był trudniejszy (Sometimes the course material is too hard).

Jak odpowiadały 15-latki w Polsce? Poniżej procenty odpowiedzi w skali 'Bardzo możliwe’, 'Możliwe’, 'Mało prawdopodobne’, 'Nieprawdopodobne’.

I’m not very good at solving mathematics problems
    Very   Likely            Likely   Slightly likely Not at all likely 
             18.0              36.6              27.8              17.6 

My teacher did not explain the concepts well this week
    Very   Likely            Likely   Slightly likely Not at all likely 
             15.7              27.0              32.2              25.1 

Sometimes the course material is too hard
    Very   Likely            Likely   Slightly likely Not at all likely 
             33.4              39.9              19.7               7.1

Wygląda więc na to, że częściej aktualne 15-latki uznają się, że to zadania były trudniejsze. Rzadziej winą za gorsze wyniki swój brak umiejętności lub nauczyciela.

[Update]

Jak słusznie zauważyła Anuszka, powyższe pytanie dotyczyło wyników innych niż zwykle. Zobaczmy więc procent odpowiedzi na inne pytania z kwestionariusza PISA (Q31)

Whether or not I do well in mathematics is completely up to me. 
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             20.6              54.8              21.7               2.9 

If I had different teachers, I would try harder in mathematics.
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             14.7              24.3              43.0              18.1 

I do badly in mathematics whether or  not I study for my exams.
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
              7.7              22.9              41.6              27.7 

Większość uważa, że wyniki zależą od nich. A jak to wygląda w innych krajach? Trzeba przyznać, że w tych 'innych krajach’ wiara w to 'completely up to me’ jeszcze silniejsza.

Whether or not I do well in mathematics is completely up to me. 

USA
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             51.1              44.3               4.0               0.5 
UK 
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             50.3              45.3               4.2               0.2 
China-Shanghai
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             45.4              46.7               7.2               0.7 
Finland
   Strongly agree             Agree          Disagree Strongly disagree 
             36.2              54.7               8.0               1.0