Sylwester już tuż tuż, czas więc na kolejną edycję plebiscytu na najgorszy wykres roku 2021! To już dziesiąty plebiscyt. W tym roku otrzymałem rekordową liczbę prawie 60 zgłoszeń. Bardzo za wszystkie dziękuję! Niektóre pozycje pojawiały się kilkukrotnie i muszę przyznać, że są to bardzo smakowite kąski. Z tej listy wybrałem 10 wyjątkowych wykresów. Który z nich zostanie wybrany jako najgorszy z najgorszych? Czy przebije zwycięzcę z poprzedniego roku? Przypomnijmy, że wykres TVP o tytule ,,Bezrobocie” z poprzedniej edycji zebrał 983 głosów. Cóż, zobaczymy wyniki naszego plebiscytu już za kilka dni.
Jak zwykle, finalistów i zwycięzców z poprzednich lat można znaleźć na stronach: edycja 2020, edycja 2019, edycja 2018, edycja 2017, edycja 2016, edycja 2015, edycja 2014, edycja 2013, edycja 2012.
Macie już popcorn? Oto kandydatury na 2021.
1. TVP czy zdrowie?
Rok temu zwyciężył wykres z TVP, więc tegoroczny plebiscyt otwiera grafika z TVP 1 ,,Wydatki na ochronę zdrowia jako % PKB”. Co z tym wykresem jest nie tak? Słupki rozpoczynające się od wartości 4% mają wizualnie powiększyć wzrost wydatków na zdrowie ponieważ rozciągają oś Y. Przyznacie, to 7% wygląda majestatycznie na tle bladych 4.5%-5%. Pierwsze 7 słupków pokazuje 7 lat i ma sprawiać wrażenie, że nic się nie zmieniało, a wręcz był lekki spadek, ostatnie 5 słupków pokazuje 12 lat z tak dobranymi dziurami by sugerować dynamiczny wzrost. Co się stało z latami 2017-2019 i 2024-2026? Czy to nie jest wybiórcza prezentacja danych? Połowa z ostatnich słupków pokazuje prognozy, a nie poniesione wydatki, a jak wiadomo obiecuje się łatwo. Czy ten wzrost wydatków wynika ze starzejącego się społeczeństwa, nagłych wydatków związanych z pandemią, czy jest świadomą inwestycją? Tego się z wykresu nie dowiemy.
2. Polski ład na wykresie
Z poprzedniego wykresu warto zapamiętać dwie liczby, 6% w 2023 i 7% w 2027. Te liczby wracają na innym wykresie przedstawionym przez KPRM w ramach opisu programu Polski Ład. Na poniższym wykresie jest też sporo miliardów złotówek.
Ale jak te kwoty mają się do długości słupków na wykresie, tego nie potrafiłem ustalić. Cóż, po takiej prezentacji danych, nawet taki optymista jak ja, zaczął wątpić w podstawy finansowe tego ładu.
3. Jak (nie) zachęcać do szczepień
Skoro już jesteśmy w temacie wizualizacji danych o obszarze zdrowia, to niewątpliwie najważniejszym tematem w tym roku jest temat szczepień. Wiadomo, że szczepionki są bezpieczne i korzystne, ale na skutek różnych działań, wciąż wiele osób boi się zaszczepić. Całe szczęście, że MZ klarownie komunikuje dane podkreślające korzyści. Np. takie jak poniższy wykres.
Ale właściwie co pokazuje ten wykres? Że w grupie gdzie więcej osób się zaszczepiło jest więcej zakażeń? I dlaczego tych zakażeń jest tak dużo (ponieważ oś OY na lewym i prawym wykresie jest inna). I dlaczego ten jasny słupek po lewej stronie pokazuje grupę 21-30 a po prawej 18-30? I czy chodzi o zakażenia objawowe (młodsze osoby częściej są bezobjawowe)? I czy chodzi o zakażenia po zaszczepieniu czy też większość z tych zakażeń objawowych jest w grupie osób niezaszczepionych?
Lepszy byłby wykres ilustrujący jak bardzo szczepienia chronią osoby zaszczepione.
4. Będzie rosło
W wolnym czasie odkładam czapkę nauczyciela akademickiego, zakładam pelerynę i w szkołach podstawowych opowiadam o tym jak wyznaczać trendy w danych (ostatnio z olbrzymią pomocą MI2Education). Dzieciaki w 2-3 klasie szkoły podstawowej bez trudu ogarniają, że linia trendu powinna być możliwie blisko wszystkich danych przedstawionych na wykresie.
A jednak autor poniższego wykresu proponuje inny sposób wyznaczania trendu. Weź najniższy możliwy punkt po lewej i połącz z najwyższym możliwym punktem po prawej. Jeżeli wciąż nie wygląda dobrze, to zmień oś o OX i dzięki temu zawsze będzie rosło.
Zabieg o tyle niepotrzebny, że dane pokazują spory, dwu-trzykrotny wzrost liczby szczepień. Nie trzeba było tego wykresu przekreślać czerwoną kreską.
5. Dżender
Zostawmy już szczepienia i tematy zdrowotne a przyjrzyjmy się broszurze podsumowującej IX edycję programu Lider Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Wykres 2 z tej broszury znajdziemy poniżej. Tytuł sugeruje, że chodzi o liczbę laureatów i laureatek w kolejnych edycjach.
Z pewnością każdemu w oczy rzuca się jak niewiele kobiet zdobywa granty w tych konkursach. Ewidentnie sukcesy literek są mniej widoczne, skoro 21 grantów dla kobiet w edycji Lider IX wygląda na 2 razy mniejszą wartość niż 19 grantów dla mężczyzn w edycji Lider V. Jeżeli się przyjrzeć bliżej to okazuje się, że słupki bardzo swobodnie podchodzą do liczb, które miały odwzorowywać.
6. Twarze polityków
Skoro jesteśmy przy temacie wykresów słupkowych, to przyjrzyjmy się tej specyficznej odmianie, czyli wykresom poparcia politycznego, w których wielkość poparcia dla partii przedstawiana jest wielkością głowy lidera tej partii. W poprzednim roku podobny wykres zdobył drugie miejsce. Jak będzie w tym roku?
Poniżej niezawodny ibris dla Onet.
Dla miłośników algebry mała zagadka. Skoro poparcie Polski 2050 na wym wykresie to połowa poparcia KO, to czy wysokość zdjęcia Szymona Hołowni ma się do wysokości zdjęcia Donalda Tuska jak 1:2 czy 1:sqrt(2) czy 1:2^0.(3).
7. Koło fortuny
Nasz plebiscyt nie mógłby się odbyć, gdyby wśród kandydatów nie było choć jednego wykresu kołowego. Poniżej smakowity donut-chart z portalu Rzeczpospolitej. Wspaniały dobór kolorów pomaga zauważyć, że mniej niż połowa (49%) pytanych uważa, że zwężanie ulic w Warszawie to dobry pomysł.
Być może pierwsze wrażenie byłoby inne, gdyby obie wspierające odpowiedzi zaznaczyć podobnym kolorem (byłoby 17% + 49%) a jedyną odpowiedź przeciwną oznaczyć kontrastującym kolorem. Surprise, surprise, ponad 4 razy więcej osób uważa, że warto zwęzić ulice niż że to dyskryminacja kierowców. Ten wykres tej proporcji nie uchwycił najlepiej.
8. Znajdź zależność
Zostawmy na boku politykę. Poniższy wykres pokazuje jak zmieniłyby się raty kredytu gdyby zmieniła się stopa referencyjna NBP (a wiemy, że się zmieniła i pewnie będzie się dalej zmieniać). Symulacja dla pięciu możliwych scenariuszy wartości stopy, wyliczone oprocentowanie banku przy założonej marży i wyliczona kwota raty. Ale jak się do tych pokazanych liczb mają przedstawione słupki?
Ostatni słupek jest 5 razy większy niż pierwszy, ale jak to się ma do przedstawionych liczb?
9. Innowacyjne zastosowanie słupków
Rozwiązanie zagadki z punktu 8: wysokość słupka odpowiada numerowi scenariusza, nie jest proporcjonalna do prezentowanych liczb. Ale to nie jest najbardziej innowacyjne zastosowanie słupków przy prezentacji danych.
Poniżej jest podsumowanie rankingu uczelni według Perspektyw w kategorii ranking absolwentów. Czy długość słupka odpowiada jakiejkolwiek z mierzonych statystyk? Nie, długość słupka jest proporcjonalna do długości nazwy uczelni. Całe szczęście, że grafik ją pokazał inaczej trudno byłoby się domyślić, że AGH ma najdłuższą nazwę wśród uczelni z top-10 rankingu.
10. Majonez
Na szczęście 2021 to nie tylko polityka, rosnące ceny czy covid. Więc na koniec rankingu mam specjalny wykres o majonezach przygotowany i zgłoszony przez Wojciecha G. (link do zgłoszenia). Historia powstania tego wykresu jest dosyć złożona i można się z nią zapoznać pod powyższym linkiem. To co mnie w nim urzekło to oś OY. Liczba punktów to suma ocen przez dwie osoby trzech kategorii, każda w skali 1-5. Jak nie docenić takiego ujęcia wspomnianej skali?
Wyróżnienia
W tym roku zgłoszeń było bardzo wiele. Bardzo dziękuję wszystkim osobom przesyłającym zgłoszenia czy to mailem, czy przez facebooka, twittera, linkedin czy zaczepiając mnie na korytarzu. Nie było łatwo wybrać finałową dziesiątkę. Poniżej pięć kolejnych wykresów, którym bardzo mało zabrakło, by się znaleźć na liście Top10. Sami widzicie ile było perełek.
Odkrywać! Ujawniać! Objaśniać!
W powyższych wykresach coś, przypadkiem lub celowo, nie zagrało. Przez co końcowy efekt nie przekazuje historii żyjącej w danych. Ale na szczęście rośnie liczba przykładów dobrych wykresów, które w czytelny sposób prezentują często złożone historie. Gdyby, ktoś chciał o nich poczytać, to linkuję dwie pozycje które miałem przyjemność współtworzyć. Obie dostępne bezpłatnie w postacie elektronicznej online, ale obie też można kupić w postaci papierowej w dobrych księgarniach.
Wykresy Unplugged – Zbiór ćwiczeń w rysowanie wykresów bez użycia prądu, ale za to z dużym zaangażowaniem wyobraźni. Odkrywać! Ujawniać! Objaśniać! – Zbiór esejów o sztuce prezentowania danych.
Głosowanie!!!
Loading ...
