Concerto, czyli R dla psychologów

Dzisiaj Maria Rafalak przedstawi nowinkę prosto ze świata psychometrii, czyli o platformie Concerto. Opartego o R wsparcia w prowadzeniu badań z użyciem testów CAT. Na początku będzie trochę o samym narzędziu, a w drugiej części o wrażeniach z pracy z nim.

—
Maria Rafalak
Pracownia Testów Psychologicznych

Concerto to platforma przygotowana przez Centrum Psychometryczne Uniwersytetu Cambridge w Wielkiej Brytanii. Concerto jest projektem opensource’owym dedykowanym dla psychologów (oraz innych specjalistów) zbierających dane w środowisku online. Jego największą zaletą jest możliwość łatwego tworzenia testów adaptacyjnych CAT (Computer Adaptive Tesing), czyli testów, w których dobór kolejnych pytań jest uzależniony od odpowiedzi udzielanych przez osobę badaną.

Rozwiązanie bazuje na silniku obliczeniowym R. Domyślnie w platformie zainstalowane są pakiety rjson, RMySQL, session oraz catR. W razie potrzeby istnieje możliwość instalacji innych pakietów niezbędnych do obliczeń.
Concerto posiada przejrzysty interface (dostępny również w wersji polskiej), który ułatwia tworzenie testów użytkownikom nie zaznajomionym z programowaniem.

Zakładka „testy” pozwala zaprogramować przebieg badania. Tu definiujemy m.in. kolejność prezentowania zadań, szablony, na jakich zadania mają być wyświetlane oraz kryterium zakończenia testu. Tu można korzystać z sekcji, w których bezpośrednio wpisuje się kod R.

Zakładka „szablony html” pozwala w łatwy sposób zdefiniować sposób wyświetlania zadań w teście. Dla osób mniej zaawansowanych dostępny jest prosty „klikalny” edytor html. Istnieje również możliwość bezpośredniego wprowadzenia kodu html.

Zakładka „tabele” pozwala zdefiniować tabele, sql, w których zapisywane są dane z badania testem. Możliwe jest wyeksportowanie tabeli z danymi w formacie .csv i zapisanie pliku na dysku komputera.

A teraz po tym lekko przydługim wstępie opis moich wrażeń i przemyśleń związanych z platformą Concerto. Na wstępie zaznaczę, że nie jestem programistą, tylko psychologiem, więc mój punkt widzenia będzie zapewne specyficzny. Zawodowo zajmuję się tworzeniem testów psychologicznych i analizą danych – biegle posługuję się językiem R.

Z platformą zetknęłam się około 2 lata temu w trakcie stażu naukowego na Uniwersytecie w Cambridge. Nie trudno się domyślić, że pomysł ułatwienia życia psychologom w prowadzeniu badań online od razu zyskał moją sympatię. Korzystam ze starszej wersji systemu (3.9.14), więc o niej będę się wypowiadać. Ta wersja jest stabilna, a na tym zależało mi najbardziej przy prowadzeniu moich badań.

System Concerto jest dostosowany do dwóch rodzajów użytkowników – takich, którzy mają jakieś pojęcie o programowaniu i osób, które na hasło „kodowanie” reagują panicznym lękiem. Projektowanie badania składa się z trzech części: zdefiniowania bazy danych (tabel SQL), w których zapisywane będą zebrane dane, stworzenia szablonów html, na których wyświetlane będą zadania oraz zaprojektowanie przebiegu samego badania. Każdy z tych elementów może zostać „wyklikany” – ale nie ma się co oszukiwać, bez przynajmniej podstawowej znajomości języka R nie uda nam się stworzyć badania adaptacyjnego. Natomiast jeżeli jesteśmy skłonni zadowolić się badaniem o mniej skomplikowanej strukturze, nie musimy dodawać żadnych linijek kodu.

W nauce Concerto bardzo przydatna jest opcja zamiany „wyklikanych” poleceń na kod R (przycisk: „change to lower level R section”/ w polskiej wersji językowej: „zamień na kod R niższego poziomu”). Dzięki temu prostemu zabiegowi możemy w łatwy sposób zorientować się, jak używając kodu R wykonywać operacje na tabelach sql, wyświetlać szablony html albo przechodzić do kolejnych części badania. Daje to dużo większą swobodę w projektowaniu własnego badania.
Na koniec chciałam wspomnieć o jeszcze jednej zalecie systemu Concerto – zadania jakie umieszczamy w szablonach html mogą być bardzo zróżnicowane. Nie musimy ograniczać się do zwykłego formularza, czy pytań otwartych. Zadania mogą zawierać grafikę, pliki muzyczne lub pliki video. Przy dobrej znajomości html, css i javascript można wyczarować prawdziwe cudeńka. Dla mnie, jako osoby o dość ograniczonej znajomości tajników projektowania stron internetowych, najtrudniejsze było opanowanie różnic w wyświetlaniu zadań przez różne przeglądarki internetowe – ale oczywiście nie jest to problem specyficzny dla platformy Concerto J.
Jeżeli chcecie ocenić efekt moim zmagań z html i platformą Concerto, zapraszam do odwiedzenia strony www.practest.com.pl/pilotaz . Zachęcam wszystkich do udziału w badaniu. Możecie przekonać się, jak radzicie sobie z rozwiązywaniem trudnych zadań pod presją czasu. Dla osób, które osiągną najwyższe wyniki przewidziane są sympatyczne upominki!

Dodatkowe linki, do stron, na których znajduje się więcej informacji o platformie Concerto: http://concertoplatform.com/, http://www.psychometrics.cam.ac.uk/newconcerto, https://github.com/parolkar/concerto.